Sarı Yoğurt Otu Faydaları

SARI YOĞURT OTU – GALİUM VERUM
Diğer İsimleri : Sarı Yoğurt Otu, Hakiki Yoğurt Otu
Toplama Zamanı: Haziran-Eylül
Kullanılan Kısımları: Çiçeğin uç kısımları
Kullanıldığı Yerler:
Dahilen Kullanılışı: İdrar ve safra artırıcı, ishal kesici, sinirlilik hallerinde sara’da ve birçok cilt hastalığında ve yoğurt otunun kullanıldığı yerlerde kullanılır.
Kökboyasıgiller familyasındandır. Diğer adlan Kokulu yapışkanotu, Orman ecesi. Güzel yıldız, Yıldız otu, ince otu, isviçre çayı.
(Galium, Yunanca “süt” anlamına gelen gala sözcüğünden gelir. Bitkinin çeşitli türlerinin sütü koyuiastırıcı özelliği vardır, Türkçede “yoğurt otu” denmesinin sebebi budur. Odoratum ya da odorata ise “kokulu” demek.) 30-40 cm boylarında, karemsi, narin, dik gövdeli, yan dallan olmayan, çok yıllık, otsu bir bitkidir.
Belli aralıklarla gövdeye halka şeklinde tutunan parlak yeşil yaprakları; nisan-mayıs aylarında, sap uçlarında açan, küçük, beyaz, topluca şemsiyemsi bir görünüm alan çiçekleri vardır. Bitkinin meyveleri sert kıllar ve kıvrık kancalarla kaplıdır. Meyve kuruyunca ikiye ayrılır; tazeyken az kokarken, kuruyunca hoş kokunun yoğunluğu artar.
Bitkinin anayurdu Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’dır. Ülkemizde en çok Karadeniz, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde, 900-2000 metrelerde gölgelik yerlerde, özellikle kayın ormanlarında yetişir.
Kültürü mümkündür. Tohumlar, yarı gölgeli ve nemli, humuslu topraklara yaz sonunda ekilir. Ancak bitkinin çiçeklenmesi bitince, ana gövdeden ayırarak çoğaltmak daha kolay sonuç verir.
Yapraklar ve çiçekler gerektikçe kopanlır.
Çiçekli dallar Ortaçağ’da (5-1 5. yy) kiliseleri süslemede kullanılmıştır. Keşişler kalitesiz şarabın ekşiliğini gidermek için bu bitkiye başvurmuştur.
Bitki koku vermesi için bira, şarap, rakı, likör, esans, çay, tütün, salata ve tatlılara eklenir.
Güzel kokusundan dolayı çelenklere, şiltelerin, yastıkların içlerine; odalara hoş koku ve görüntü sunması için hazırlanan potpuri tabaklarına konur.
Dallar tomurcuklandığında toprak üstü kısımları kesilerek toplanır. Çiçekleri solmuş dallar alınmamalı, kökten çıkarılmamalıdır. Toplanan bitki temizlenip, gölge, havadar bir yerde hızla kurumaya bırakılmalıdır.
Almanlar kurutup öğüttükleri bu bitkinin acılığını pek sever, et yemeklerinin lezzetini bununla artırırlar. Ayrıca bu bitkiden Mayıs şarabı adıyla anılan bir şarap yaparlar.
Bileşiminde kumarin, acı ve sakız maddeleri, mikrop öldürücü cevherler, özellikle de yapraklarda C vitamini bulunur.
Sakinleştirici, güçlendirici, idrar söktürücü, yumuşatıcı, bağırsak spazmlarını, ishali giderici, karaciğer ve sarılık hastalıklarına karşı iyileştirici etkileri vardır.
Bunun için iki-üç çay kaşığı kıyılmış bitki bir çay bardağı soğuk suya bırakılır, sekiz saat bekletildikten sonra günde birkaç seferde içilir.
Dikkat, kumarin zehirleyici olduğu için doz aşımından kaçınmak gerekir!
Bitki dışardan güve benzeri haşerata karşı kullanılır.
Lapası yara ve çıbanlara uygulanır.
Son dönemlerde, yoğurtotu {Galium) türlerinin genel olarak kansere karşı etkili oldukları belirtilmektedir.
(Cola acuminata ve C. nitida)
Kolaağacıgiller familyasındandır.
8-20 metre boylarında iki ağaç türüdür. Beş bölmeli meyveleri vardır, her bölmede ceviz iriliğinde kırmızı ya da beyaz tohumlar bulunur. Kafein zengini bu tohumlar pek değerlidir. Yetiştiği bölgelerde para yerine kullanılmıştır.
Anayurdu Batı Afrika olmakla birlikte, Amerika’nın tropik bölgeleri başta olmak üzere başka bölgelerde de yetiştirilir.
Ağızda çiğnenen kola tohumunun açlık ve yorgunluk giderici, uyarıcı ve güçlendirici etkileri vardır; tıpta da iştah açıcı, uyarıcı ve ishal kesici ilaç olarak değerlendirilir.
En yaygın kullanım alanıysa “kola” adıyla bilinen gazoz türü içeceklerdir.