Kadın cinsel organları

Kadın cinsel organları erkektekinden daha karmaşıktır. İçte karnın alt bö­lümünde rahim ya da dölyatağı (uterus) ile sağda ve solda yumurta kanalları (fallop borusu) ve yumurta­lıklar yer alır. Rahmin alt ucu bir bo­yun oluşturarak vajinanın içine doğ­ru uzanır (serviks). Vajina dış cinsel organlara açılır; bunlar idrar yolu (üretra), klitoris (bızır) ve vulvadan oluşur.

Klitoris
Halk dilinde bızır adı verilen klitoris birçok bakımdan küçük bir penis gi­bidir. İçinde boylu boyunca uzanan aynı türden üç tüp vardır ve kadın uyarılınca klitoris de şişer ve sertle­şir. Sinir uçlarıyla dolu olduğu için, dokunmaya son derece duyarlıdır ve klitorisin uyarılmasıyla kadında cinsel uyarılma sağlanır ama şiddet­li ya da sert hareketler ağrıya neden olabilir.

Vulva
Vulvada iki deri tabakası vardır: dış­taki daha kalın olana dış dudaklar, içteki daha ince olana da küçük du­daklar adı verilir. Normalde bunlar üst üste gelerek vajina ağzını sıkıca kapatır, ama ayrılırlarsa vajina ağzı görülebilir. Daha önce hiç cinsel iliş­kiye girmemiş ya da tampon kullan­mamış bir kadında vajina ağzını çevreleyen ve himen (“kızlık zan”) adı verilen ince bir zar bu girişi daha da daraltır. Çok seyrek olarak hi­men vajina ağzını bütünüyle kapa­tarak âdet kanamaları başlayınca ka­nın içerde toplanmasına neden olur. Bu durumda küçük bir ameli­yatla himeni kesmek gerekir. Bazı kadınlarda ise himen yırtılır ve ka­lıntıları vajina girişine hafif girintili çıkıntılı bir görünüm kazandırır. Kü­çük dudakların içinde, vajina ağzı­nın hemen üzerinde küçük bir doku tomurcuğunda üretranın (idrar yolu) ağzı yer alır.

Vajina ağzının alt bölümünde iki tarafta birer Bartholin bezi bulunur. Bunların ürettiği sıvı cinsel birleşme sırasında vajinanın kayganlaşmasını sağlar. Bazen bu bezler enfekte olur ya da bir kist nedeniyle şişer ve an­tibiyotik kullanmak ya da küçük bir ameliyat yapmak gerekebilir.

Vajina
Vajina tüp şeklindedir ve normalde yaklaşık 10 cm uzunluğundadır. Va­jinanın vulvaya yakın alt bölümü güçlü kaslarla çevrilidir ve penisin vajinaya rahatça girebilmesi için bu kasların gevşemesi gerekir. Öte yandan, bu kaslar çok gevşerse (bel­ki çocuk doğurduktan sonra) cinsel ilişki hem erkek hem de kadın için daha az haz verici olabilir ve kasların güçlenmesi için özel bazı egzersiz­lerin yapılması gerekir.

Üstte rahim boynu (serviks) vaji­na içine doğru girer. Servikal sürüntü testi ya da “smear” yapılacağı zaman spekulum adı verilen bir alet yardımıyla vajina açılır ve rahim boynu görünür hale getirilir; bura­dan yavaşça biraz doku ve salgı ör­neği alınarak bir lama yayılır ve mik­roskopta incelenir. Kadınların çoğu, cinsel birleşme sırasında penisin tekrarlanan darbelerinden olduğu gibi, rahim boynuna doğrudan ba­sınç yapılmasından rahatsız olur.

Vajina duvarları kıvrımlıdır. Kadın cinsel olarak uyarılınca vajinanın üst üçte ikilik bölümü uzayarak penise bütünüyle uygun hale gelir.

Rahim
Rahim ya da döl yatağı, ucu (rahim boynu) aşağıya doğru bakan bir üç­gen biçimindedir. Rahim boynu ise vajinaya açılır. Kadınların çoğunda rahmin gövdesi hafifçe öne eğiktir ve önünde yer alan idrar kesesinin üzerine doğru yatmıştır. Bazı kadın­larda da rahim arkaya doğru yatmıştır; genellikle bunun herhangi bir sa­kıncası yoktur, ama doktor servikal sürüntü örneği almak için rahim boynunu bulmakta biraz zorlanabilir! Üst köşelerin her ikisinde de yanlara açılan kısa iki kol şeklinde yumurta kanalları (fallop boruları) vardır. Yu­murta kanallarının uçlarındaki par­mak benzeri doku her iki tarafta da yumurtalıkları kuşatır. Kadında kısır­laştırma ameliyatı sırasında bu yu­murta kanalları kesilerek bağlanır ya da bir mandalla kapatılır.

Rahim esas olarak kaslardan olu­şur ve görevi gebelik sırasında bü­yüyen fetüsü barındırmak ve doğum sırasında kasılmalarda bebeğin dışa­rı çıkmasını sağlamaktır. Gebelik sı­rasındaki genişleme yeteneği olağa­nüstüdür; hacmi altı mililitreden do­kuzuncu ayda dört litreye kadar çı­kar. Normalde boyu yaklaşık yedi santim kadardır.

Rahmi kaplayan örtü, hormonların etkisi altında her ay yenilenir. Gebelik gerçekleşmezse, bu örtü oluşma sürecinin sonunda, ortalama 28. günde bir âdet kanamasıyla (regl, aybaşı) atılır. Bununla birlikte âdet döngüsü çok değişken olabilir ve birçok kadında âdetler çok dü­zenli değildir.

Gebelik gerçekleşirse, fetüs için hazırlanan rahmin örtüsü oluşumu­nu sürdürür; fetüs bu örtüye bağla­narak gelişmeye başlar. Bu nedenle âdetin gecikmesi bir kadına gebe kalmış olabileceğini düşündüren ilk işarettir.

Yumurtalık
Yumurtalıklarda yumurtalar vardır. Her yumurta bir hücre kümesiyle çevrilmiştir. Her ay bir yumurta “ol­gunlaşır” ve çevresindeki hücre kü­mesi büyür. Sonunda bu yumurta yumurtalığın yüzeyinden kopar ve yumurta kanallarının parmaksı uzan­tıları tarafından kanala çekilir. Bu olaya ovülasyon ya da yumurtlama adı verilir. Kanalda ilerleyen yumur­ta hücresi spermle karşılaşırsa, ora­da döllenir. Normalde ovülasyon âdet kanamasının ilk gününden yak­laşık 14 gün sonra gerçekleşir.